|
Hallo tijdgenoten, hier ff een klein verhaaltje over gsm. Waarschijnlijk boeit het jou niet zo, maar er zijn altijd mensen bij die het wel interessant vinden. Voor diegene die wachten op een ONVERVALSTE harde uitgave van Listerique tres Chiq moeten voorlopig nog even wachten. Special Operations komt ongeveer over twee maanden uit. Als je nog geinige info hebt ligggen of kwijt wilt: You Know Where To Find Me. G S M Inleiding: Met de snelle groei van de conventionele analoge cellulaire radio netwerken in Europa, werd het al duidelijk in een vroeg stadium; er moet een nieuw systeem (netwerk) komen met een grotere capaciteit. Een ander richtpunt voor zo'n systeem was om een betere internationale compatibiliteit te verkrijgen dan de huidige knoeiboel van netwerken. De doorbraak kwam in 1982 met de formatie van een speciaal committee (Groupe Speciale Mobile-GSM) binnen de conference of European Telecommunicati- ons Administrations (CEPT). Het werk van dit committee werd bekrachtigd door de oprichting van een permanent Nucleus (PN) gevestigd in Parijs in 1986. Dit werd snel opgevolgd door de toewijzing van de Europese landen naar het project door het tekenen van de GSM Memorandum of Understanding (MoU) in mei 1987. Minstens 18 landen, en wellicht nog meer, hebben reeds GSM geintroduceerd. Gericht marktonderzoek door de Commissie van de European Community hebben aangeduid dat rond de eeuwwisseling, er zo'n slordige 10 miljoen gebruikers zijn voor GSM. Recent werk, zoals de geplande introductie van Personal Communications Networks (PCN), zouden leiden tot een vergroting van de potentiele markt penetratie. Personal Communications zal meer de nadruk leggen op het gebruik van handheld (pocket) telefoons dan op het gebruik van autotelefoons. De europese PCN standaard maakt gebruik van de GSM technologie op frequenties rond de 1.8 GHz. Parallel aan GSM in europa, worden er in andere landen ook plannen gemaakt voor de introductie van digitale netwerken om de bestaande cellulare systemen te vergroten of te vervangen. Wat heeft dit 'sophisticated' systeem nu allemaal te bieden. In technisch oipzicht het volgende: - Gehele digitale transmissie. - Gebruik van zowel Time Division Multiple Access alsmede Frequency Division Multiplex. - Compatibiliteit door alle (aangesloten) europese landen. In service opzicht heeft GSM de volgende drie categorien: - Teleservice - Bearer services - Supplementary services Teleservice verschaft services van een gebruikersstation naar een gebruikersstation en omgekeerd. De meest belangrijkste teleservice is natuurlijk de spraak overdracht, bijvoorbeeld: "Schat, ik kom wat later thuis" of "Hallo ober, tafel twee, kan ik hier twee kopjes koffie krijgen?". Facsimile (fax) transmissie behoort ook tot deze categorie. Een ander voor- beeld is de "kort bericht" service (vergelijkbaar met de alfanumerieke semafoon), het bericht kan direct worden afgele- zen van het ingebouwde display. Onder de bearer services valt de verantwoordlijkheid van de netwerk-service leverancier die ervoor zorgt dat het begin tot het eind van de verbinding goed tot stand komt. Verschillende vormen van dataoverdracht, zijn snelheden tussen 300 en 9600 bps, deze categorie valt ook onder deze service. GSM verzorgt geen specifieke error protectie voor zogenaamde "transparant data links": in zulke situaties moet de gebruiker zelf voor een benodigde oplossing zorgen. In "non-transparant" data service zorgt GSM wel voor dataprotectie. Dit zorgt er wel voor dat de maximale dataoverdracht wordt beperkt tot een snelheid van 4.8 kbs. Supplementary services wordt ontwikkeld naar maatstaven van de geplande ISDN services maar varieren van land tot land. De eerste speeltjes die worden geintroduceerd zijn de volgende: Call forwarding, advice of charge, call restriction en confe- rence facilities. STRUCTUUROPBOUW Het netwerkstructuur van GSM is vergelijkbaar met de huidige analoge cellulaire systemen. Omdat het GSM netwerk ontworpen is voor een varieteit aan gebruikeres en data services, is het mogelijk om de volgende verbindingen te maken: - Publieke geschakelde telefoon netwerken (PSTN _ Public Switched (wireline) Telephone Networks) - Publieke packet geschakelde data netwerken - Toekomstige geintegreerde service data netwerken (ISDN) figuur 1 geeft het structuele blokschema van het GSM-net weer ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ³ Public Data ³ ³ ISDN ³ ³ PSTN ³ ³ MSC ³ ³ Networks ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÂÄÄÄÙ ÀÄÄÄÂÄÄÙ ÀÄÄÂÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿³ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ³ ³³³ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ³³³³ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÁÁÁÁÄ¿ \ / ³ VLR ÃÄÄÄÄÄÄÄÄ´ MSC ÃÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ \³/ ÚÁÄ¿ ÀÂÄÄÂÄÙ ÀÂÄÂÄÂÄÙ ³ ÚÄÁÄ¿ ³MS³ ³ ³ ÚÄÄÄÄÄ¿ ³ ³ ³ ÃÄ´BSS³ ÀÄÄÙ ³ ³ ³ HLR ³ ³ ³ ³ÚÄÄÄÄÄ¿ ³ ÀÄÄÄÙ \ / ³ ÀÄ´ÚÄÄÄ¿ÃÄÄÄÙ ³ À´ EIR ³ ³ ÚÁÄ¿ ³ ³³AUC³³ ³ ÀÄÄÄÄÄÙ ³ \³/ ³MS³ ³ ³ÀÄÄÄÙ³ ³ ³ ÚÄÁÄ¿ ÀÄÄÙ ³ ÀÄÄÂÄÄÙ ³ ÃÄ´BSS³ \ / ³ ÚÄÄÄÄÁÄÄÄ¿ ³ ³ ÀÄÄÄÙ ÚÁÄ¿ ÀÄÄ´ BILLINGÃÄÄÄÄÙ ³ ³MS³ ³ CENTRE ³ þ ÀÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ : : To all Network Entities /-- þ (excludes billing centre) ³ ³ þþþ ³ ÚÄÄÁÄÄ¿ ÚÁÁÁ¿ ³ ³ BSC ³ ³OMC³ ³ ÀÄÄÂÄÄÙ ÚÄÄÄ¿ \³/ \ / ÀÄÄÄÙ ³ ÃÄÄÄÄÄ´BTSÃÄÄÙ ÚÁÄ¿ BSS <Ä´ ³ ÀÄÄÄÙ ³MS³ ³ ³ ÚÄÄÄ¿ \³/ ÀÄÄÙ ³ ÃÄÄÄÄÄ´BTSÃÄÄÙ \ / ³ þ ÀÄÄÄÙ ÚÁÄ¿ ³ : ³MS³ ³ þ ÚÄÄÄ¿ \³/ ÀÄÄÙ ³ ÀÄÄÄÄÄ´BTSÃÄÄÙ \-- ÀÄÄÄÙ Figuur nummer 1 De afkortingen die in figuur 1 zijn gebruikt staan voor: MS: Mobile station, dit is de apparatuur die nodig is om gebruik te maken van het GSM-net. De telefoon dus. BSS: Base Station System, dit systeem verzorgt de aansturing en de radioverbinding van een of meerdere cellen. Dit systeem is verder opgesplitst in een BSC (Base Station Controller) en een BTS (Base Transmitter Station, Motoro la is een van de leveranciers van BTS-en, deze hebben een 68030 processor (25 MHz)). MSC: Mobile Switching Center, hier worden de verbindingen gemaakt naar het telefoonnet of naar een andere MSC. EIR: Equipment Identity Register, dit is een databankgestuurde verwerkingselement in het net. Hier vindt registratie en identificatie plaats HLR: Home Location Register, geheugen van de locale mobielen. AUC: Authentication Center, deze produceert en bewaart de benodigde parameters voor controle van de identificatie van de apparatuur. VLR: Visited Location Register, hierin bevindt zicht het "roamingnummer" van de gebruiker en bevat tevens de informatie die opgeslagen is in de HLR, dit is a.h.w. een kopie, maar dan van "vreemde" gebruikers. OMC: Operations and Maintenance Center, dit is een centraal netelement dat andere netelementen controleert en aan stuurt. Een belangrijke schakel in het nerwerk is de MSC, dit is als het ware een verbindingsknooppunt naar alle uitgangen. Naar deze uitgangen wordt gebruik gemaakt van diverse interfaces zoals MAP (Mobile Application Part), TUP (Telephone User Part), ISUP (ISDN User Part). Al deze interfaces zijn naar een CCITT-maateenheid no.7. In de MSC vindt ook registratie plaats van gespreksdata, deze data wordt doorgevoerd naar het Billing Centre om hiervan een rekening te maken. Naast de traditionele elementen van een celvormig netwerk maakt GSM gebruik van een zogenaamde Location Register (LR). Dit zijn databanken die alle parameters van de gebruiker verwerken. Het Home-LR is een referentie databank voor de gebruikersparameters. Hier worden diverse kengetallen, adressen en andere belangrijke parameters opgeslagen (a.h.w. een geheugenfunctie). Het Visited-LR dient als een ordentelijke databank voor de gebruiker en bevat ongeveer dezelfde gegevens als in de HLR. Echter is dit een tijdelijk geheugen zolang een gebruiker zich in een bepaalde VLR bevindt. Een cel kan meer dan een VLR bevatten, dan be- vindt zich in elke VLR een deel van de gezamenlijke databank. De cellen zijn in een geografisch gebied ingedeeld en hebben elk een gebiedsherkenning (Location Area Identity, LAI) toege- wezen. Elke VLR controleert een bepaald aantal LAI's. Wanneer een MS omschakelt naar een andere LAI wordt dit onmiddellijk geregistreerd in de aktuele VLR. Het VLR stuurt onder andere de toekenning van een "Roaming-Nummer" (MSRN) van een MS aan. DE MSRN zorgt ook voor het doorsturen van de oproep aan de MSC, die in het betreffende gebied de BS aanstuurt. Het VLR zorgt ook voor de toekenning van een nieuw TMSI-nummer (Tempo- rary Mobile Subscriber Identity). Deze TMSI kan van tijd tot tijd veranderd worden om de identificatie van de gebruiker te beschermen. Een andere bescherming in dit net zit in het Equipment Identity Register (EIR). Dit is een centrale data- bank die de IMEI (International Mobile Staiton Equipment Identity) controleert. Deze databank bevat een witte, zwarte en een grijze lijst. De witte lijst bevat de gegevens van diegene die de rechtmatige eigenaar zijn van een MS. De zwarte lijst bevat gegevens van gestolen MS-en of voor welke geen diensten worden beschikbaar gesteld. De grijze lijst bevat geen belastend materiaal :) Het OMC (operations and Maintenan- ce Centre) is een orgaan dat met alle verbindingspunten is verbonden via een X.25 PAD. Het OMC biedt alarmbehandelings- functies voor rgistrering en protokollen van alarmmeldingen, die door andere netelementen worden voorgebracht. INLOGGEN De gebruiker heeft een SIM-card (Subscriber Identity Module) en PIN-code nodig om te telefoneren. Deze SIM-card bevat de volgende gegevens: - International Mobile Subscriber Identity, IMSI - Home operator - Home area Wanneer de Pin-code driemaal fout word ingegeven dan wordt de data in de SIM-card gewist en moet deze opnieuw worden gepro- grammeerd. Na het inlezen van de SIM-card en de PIN-code scant het MS zijn radio omgeving af naar de beste te ontvangende BCCH (Broadcast Control Channel). Met behulp van de FCCH (Frequency Control Channel) en de SCH (Synchroinisation Chan- nel) stemt de MS zich af op de frequentie van het systeem en begint databursts te decoderen. Dan wordt de ontvangen Locati- on Area Identification (LAI) vergeleken met de LAI van de SIM- card. Komt de informatie overeen dan is het apparaat bedrijfs- klaar en voert dan regelmatig controle uit met de ontvangende BCCH. Kloppen de gegevens niet omdat bij het laatste gebruik de BSS de LAI gewisseld heeft, dan maakt het MS een Location Update. Bij dit voorval meldt het MS zich aan met zijn IMSI en bekent zijn IMEI. De IMEI is net zoals de IMSI een voorgepro- grammeerd nummer en geeft het systeem informatie over: - type approval code (TAC) - Final assembly code (FAC) - Serial number (SNR) TECHNISCH Frequentieband: Verbinding BS --> MS (Downlink) 935 - 960 MHz verbinding MS --> BS (Uplink) 890 - 915 MHz Aantal kanalen: - 124 Duplexkanalen in een 200 kHz raster - Duplexafstand 45 MHz - TDMA (Time Division Multiple Access) met 8 kanalen per draaggolf total bitrate 270,83 kBit/s Zendvermogen: - maximaal vermogen BS 50 W (dit is verschillend per land) - maximaal vermogen MS 20 W (kan trapsgewijs verlaagd worden) Modulatie: - GMSK met modulatie-index 0,5 Codering: - kanaal: convolution code met interleaving - spraak: digitaal, 13 kBit/s MEER TECHNISCH: De data wordt gemoduleerd in een binair signaal, hiervoor wordt een digitale modulatie techniek voor gebruikt en heet Gaussian Minium Shift Keying (GMSK). Deze vorm van modulatie wordt afgeleid van Frequentie Shift Keying (FSK). Dit heeft als voordeel dat de bandbreedte optimaal benut kan worden. Minium shift keying (MSK) is gewoon FSK waarin de fasever- schuiving in elke bit interval T precies pi/2 is. Als het gemoduleerde signaal is bijgeschuurd door een passend filter (Gaussian-filter) dan is het resultaat een GMSK-signaal. Voordelen van GMSK is onder andere dat deze modulatievorm een zeer gunstig gebruik heeft van het radiospectrum (1.3 bits per 1 Hz bandbreedte) en een goed S/N verhouding. Bij overdracht van het BTS naar het MS zijn er 124 duplexkana- len beschikbaar met een draaggolfafstand van 200 kHz. De verbinding van BS naar MS vindt plaats in de bovenste band en de omgekeerde verbinding vindt, 45 MHz lager in frequentie verschoven, in de onderste band plaats (FDD - Frequency Divi- sion Duplex). Op elke HF-draaggolf kunnen acht gesprekken gevoerd worden. Dit is mogelijk doordat er gebruik wordt gemaakt van TDMA-frames. Zo'n TDMA frame is opgesplitst in 8 tijdvakken (timeslots) die elk 577 us lang zijn. De totale lengte van een zo'n TDMA-frame is 4,6 ms. Het MS en BS zijn in drie tijdvakken van elkaar verschoven door middel van TDD (Time Division Duplex). Om te vermijden dat door omstandighe- den een MS (te lang) in een slechte ontvangst toestand komt, wordt er overgesprongen naar een andere draaggolf. Dit wordt ook wel frequency hopping genoemd. De verkeerskanalen (TCH - Traffic Channels) dragen de gedigitaliseerde spraak of andere gebruikersdata over. Deze dataoverdracht wordt opgesplitst in twee groepen: - Een kanaal met volle dataoverdrachtsnelheid (Full Rate TCH) van 22,8 kBit/s - Een kanaal met halve dataoverdrachtsnelheid (Half Rate TCH) van 11,4 kBit/s Terwijl de TCH de data overbrengt in twee verschillende trans- missie snelheden, zorgen de controle kanalen (Control Chan- nel -CCH) voor de overdracht van diverse parameters die be- langrijke gegevens bevatten van het MS. Deze CCH zijn onder- verdeeld in drie groepen: - BCCH (Broadcast CCH), deze wordt gebruikt voor frequentie correctie en synchronisatie en voor het identificeren van de basisstations. * Frequency correction channel, FCCH * Synchronisation channel, SCH * Broadcast control channel, BCH - CCCH (Common CCH), hier wordt de informatie uitgewisseld voor een verbindingsopbouw. * Paging channel, PCH * Random access channel, RACH * Acces grant channel, AGCH - DCCH (Dedicated CCH), deze worden in het algemeen gebruikt voor verkeerskanalen met uitvoerende taken. * Slow, TCH associated, control channel, SACCH * Fast, TCH associated, control channel, FACCH * Stand alone dedicated control channel, SDCCH De data overdracht op een HF-kanaal vindt plaats met een snelheid van 270,833 kBit/s. De werkelijke data die wordt verzonden bevindt zich in een timeslot, die op zijn beurt weer deel uit maakt van een TDMA frame. Zo'n timeslot heeft een lengte van 577 us en bevat 156,25 bits. Zo'n timeslot wordt ook wel beschouwd als een burst. tijdens een opbouw voor een verbinding worden er verschillende bursts verzonden. Een normale burst bestaat uit 148 bits. De resterende 8,25 bits met een tijdslengte van ca. 30,5 us wordt gebruikt als Guard time. Deze guard time wordt gebruikt voor het laag of hoog schakelen van het zendvermogen van het MS. In het midden van een timeslot bevindt zich de preamble ook wel Training Sequen- ce genoemd. Deze is, net als de Tailbits aan het begin en aan het eind van een datatelegram bekend, en geven zo een referen- tiebeeld voor exacte synchronisatiedata. Hierdoor is het mogelijk voor het MS uit deze bits een momentopname te ver- krijgen van de overdrachtsvoorwaarde. De eigenlijke gebrui- kersinformatie is in twee blokken van 57 bits symmetrisch voor en na de preamble ingedeeld. De twee flags geven de status weer van het informatieblok. Deze status verschaft informatie over spraak of gebruikersdata. Figuur 2 geeft een compleet overzicht van het framestructuur. LAYER 1: THE TDMA STRUCTURE Hyperframe ----ÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÄÄÄÄÄ----- ³ ³#³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ----ÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÁÅÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÄÄÄÄÄ----- ³ ÀÄÄÄÄÄ> Superframe ÚÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄ¿ ³ ³ ³ ³#³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ ÃÄÅÄÁÂÁÅÅÄÁÂÁÄÅÄÁÂÁÄÅÄÁÂÁÄÅÄÁÂÁÄÅÄÁÂÁÄÅÄÁÂÁÄ´ ³ ³ ³ ³³ ³ ³ ³ ³ ³ ³ #³ ³ ³ ³ ³ ³ ÀÄÁÄÄÁÄÅÁÄÄÁÄÄÁÄÄÁÄÄÁÄÄÁÄÄÁÄÅÁÄÄÁÄÄÁÄÄÁÄÄÁÄÄÙ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ³ ÀÄ> TCH Multiframe ÀÄÄ> BCCH Multiframe ÚÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÂÄÄ¿ ÚÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÂÄÄ¿ ³0³1³2³3³ ³ ³24³25³ ³0³1³2³3³ ³ ³49³50³ ÀÄÁÄÁÅÁÄÁÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÁÄÄÙ ÀÄÁÄÁÄÁÅÁÄÁÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÁÄÄÙ ³ ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ> TDMA Frame (4,62 ms) <ÄÙ ÚÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄÂÄ¿ ³0³1³2³3³4³5³6³7³ ÀÄÁÅÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÁÄÙ ³ ÚÄ> Tbit = 3,69us ÀÄ> Timeslot (577 us) Normal burst ÚÄÁÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÂÄÄÄÄÄÂÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÂÄÄÄÄÄ¿ ³ T ³ Information ³ F ³ TS ³ F ³ Information ³ T ³ G ³ ÀÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÁÄÄÄÄÄÁÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÁÄÄÄÄÄÙ Bits: 3 57 1 26 1 57 3 8.25 Timeslot, Frequency correction burst ÚÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÂÄÄÄÄÄ¿ ³ T ³ Fixed ³ T ³ G ³ ÀÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÁÄÄÄÄÄÙ Bits: 3 142 3 8.25 Timeslot, Synchronisation burst ÚÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÂÄÄÄÄÄ¿ ³ T ³ Encrypted ³ Ext. TS ³ Encrypted ³ T ³ G ³ ÀÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÁÄÄÄÄÄÙ Bits: 3 39 64 39 3 8.25 Timeslot, Dummy burst ÚÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÂÄÄÄÄÄ¿ ³ T ³ Mixed ³ T ³ G ³ ÀÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÁÄÄÄÄÄÙ Bits: 3 142 3 8.25 Timeslot, Access burst ÚÄÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÂÄÄÄÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ T ³ Sync. Sequence ³ Encrypted ³ T ³ G ³ ÀÄÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÁÄÄÄÁÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Bits: 8 41 36 3 68.25 TDMA: Time Division Mulitple Acces BCCH: Broadcast Control Channels TCH: Traffic Channels TS: Time Sequence F: Flags T: Tail G: Guard figuur no. 2 SPRAAKCODERING Omdat de conventionele methode van spraak digitalizering (PCM -Pulse code modulatie) een rate heeft van 64 kBit/s heeft, werd er een manier gezocht om deze bit rate te verlagen tot onder de 16 kBit/s. Dit was nodig om het radio spectrum efficient te gebruiken. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een LPC/LTP/RPE coder (lineair predictive coder/long-term predic- tor/residual pulse excitation :) met een rate van ca. 13 kBit/s. Na een protectie codering is de grootte van de rate ca. 22 kBit/s. De coder converteert spraak-samples van 20 ms om naar een 260 bits bericht (13 kBit/s). ERGO CONCLUSIO Er worden veel afkortingen gebruikt. NASCHRIFT Ik hoop dat de hardcore technici/hackers/phreaks wat hebben opgestoken van dit verhaaltje. Doordat dit netwerk zo onge- looflijk ingewikkeld en knap van opzet is, heb ik mij slechts beperkt tot de hoofdzaken. Eigenlijk had ik nog wel wat meer willen vertellen over de HF techniek zoals de digitale modula- tie (QPSK, I/Q e.d.) maar dit is te pittig voor mij, vooral door de wiskundige bewerkingen. Dit geldt trouwens ook voor de error protectie, dat heb ik ook maar gemakshalve overgeslagen. Ik ben overigens helemaal niet geinteresseerd in errors. Opmerkingen, verbeteringen, suggesties, hulpzame info over alles wat te maken heeft met het nederlandse telefoonnet kunt u achterlaten op het volgende email adres: listerique@eoh.idn.nl of het BBS Arrested Development Eek Eek It's Mr. Listerique tres Chic Er zijn natuurlijk altijd mensen die dol op afkortingen zijn. Annex A1: Lijst van gebruikte afkortingen in GSM A - See MS-PWR-CLASS AB - Access Burst ACCH - Asociated Control Channel ACM - Adress Complete Message ACS - Adjacent Channel/Carrier Supression ACU - Antenna Combinary Unit AEF - Additional Elementary Functions AFC - Automatic Frequency Control AGC - Automatic Gain Control AGCH - Access Grant Channel ARFCN - Absolute FR Channel Number ARQ - Automatic Request for Retransmission AUC - Authentication Centre AUT - Authentication BCC - Base Station Colour Code BCCH - Broadcast Control Channel BCD - Binary Coded Decimal Bm - Traffic channel for full rate voice coder BN - Bit Number BNHO - Barring all outgoing calls except those to home PLMS BS - Base Station BS-AG-BLKS-RES - The number of blocks on each common control channel reserved for access grant messages BS-BCCH-SDCCH-COMB - Combination of dedicated and associated control channels on the same physical channel BSC - Base Station Controller BS-CC-CHANS - The number of basic physical channels supporting common control channels BSCU - Base Station Controller Unit BS-FREQ-NCELL - Frequency of the RF carier on wich the BCCH of an adjacent cell is transmitted BSI - Base Station Interface BSIC - Base Station Identity Code BSIC-NCELL - BSIC of an adjacent cell BS-PA-MFRMS - The number of multiframes between two transmis sions of the same paging message to MSs of the same paging group BSS - Base Station System BTS - Base Transceiver Station C - Conditional CA - Cell Alocation CA-CN - Cell Alocation RF Channel Number CA-NO - RF Channel Number of the BCCH in a Particular Cell Allocation Numbering in a Cell Allocation CC - Country Code CCBS - Completion of Calls to Busy Subscribers CCCH Group - Group of MSs in idle mode CCPE - Control Channel Protocol Entity CELL-BAR-ACCESS - Cell Access Barred CELL-RESELECT-HYSTERIS - RXLEV Hysteresis required for Cell Restriction CI - Cell Identity CMD - Command CNIP - Calling Number Identification Presentation CNIR - Calling Number Identification Restriction COM - Complete CONI - Connect Number Identity CONN - Connect CONP - Connect Number Identification Presentation CRE - Call RE-establishment procedure CSPDN - Circuit Switched Public Data Networks CU - Central Unit of a MS CT - Channel Tester CUG - Closed User Group DB - Dummy Burst DCF - Data Communciation Function DCCH - Dedicated Control Channel DCN - Data Communication Network DET - Detach DISC - DISconnect DL - Data Link (layer) DLCI - Data Link Connection identifier DLD - Data Link Discriminator Dm - Control Channel (ISDN terminolgy applied to mobile servi ce) DP - Dialled Pulse DRX - Discontinous Reception Mechanisms DTAP - Direct Transfert Application Part DTE - Data Terminal Equipment DTMF - Dual Tone Multi Frequency (signalling) DRX - Discontinous Reception DTX - Discontinous Transmission Mechanism EA - External Alarms Ec/No - Ratio of energy per modulating bit to the noise spec tral density EIR - Equipment Identity Register ERR - ERRor FA - Full Allocation FB - Frequency correction Burst FACCH - Fast ACCH FACCH/F - Full rate Fast Associated Control Channel FACCH/H - Half rate Fast Associated Control Channel FEC - Forward Error Correction FFS - For Furhter Study FN - Frame Number FN-MAX - Maxima TDMA Frame Number FS - Furhter Study GMSC - Gateway Mobile Services Switching Centre GSA - GSM System Area GSM - Groupe Special Mobile GSM PLMN - GSM Public Land Mobile Network HANDO - Handover HDLC - High Level Data Link control HLR - Home Location Register HMSC - Home Mobile-services Switching Centre HO-MARGIN - SDL Message name for Handover Margin HPLMN - Home PLMN HPU - Hand Portable Unit HSN - Hop Sequence Number I - Information (frames) IAM - Initial Adress Message ICB - Incoming Calls Barred ID - Identification IDN - Integrated Digital Network IE - Signalling Information Element IMEI - International Mobile Station Equipment Identity IMSI - International Mobile Subscriber Identity INU - Interworking Unit ISDN - Integrated Services Digital Network IWF - Inter Working Function K - Constraint Length of the Convolutional Code KI - Key used to calculate SRES KL - Location Key Ks - session Key LAC - Location Area Code LAI - Location Area Identity LAN - Local Area Network LAP-Dm - Link Access Protocol on Dm channel L2R - Layer 2 Relay LCN - Local Communication Network LE - Local Exchange Lm - Traffic channel with capacity lower than Bm LR - Location Register M - Mandatory MA - Mobile Allocation MACN - Mobile Allocation Channel Number MAF - Mobile Additional Function MAIO - Mobile Allocation Index Offset MAP - Mobile Application Part MCC - Mobile Country Code MCI - Malicious Call Identification MD - Mediation Device MDL - (mobile) Management (entity) - Data Link (layer) ME - Maintenance Entity MEF - Maintenance Entity Function MIC - Mobile Interface Controller MM - Man Machine MME - Mobile Management Entity MMI - Man Machine Interface MNC - Mobile Networtk Code MPH - (mobile) Management (entity) - PHysical (layer) MS - Mobile Station MSC - Mobile-services Switching Centre MSCU - Mobile Station Control Unit MS ISDN - Mobile Station ISDN Number MSRN - Mobile Station Roaming Number MS-RANGE-MAX - Mobile Station Range Maximum MS-RXLEV-L - Lower Receive Level MS-TXPWR-CONF - MS Transmitted RF Power Confirmation MS-TXPWR-MAX-CCH - Maximum Allowed Transmitted RF Power for MS to Access MS-TXPWR-REQUEST - MS Transmitted RF Power Request. Parameter sent by the BS that commands the required MS RF Power Level MT - Message Transfert Part MT - Mobile Termination MTP - Message Transfert Part MUMS - Multi User Mobile Station NB - Normal Burst NBIN - A parameter in the hopping sequence NCELL - Neighbouring (adjacent) Cell NDC - National Destination Code NE - Network Element NEF - Network Function NF - Network Element Function NM - Network Management NMC - Network Management Centre NMSI - National Mobile Station Identification number NSAP - Network Service Access Point NT - Network Termination N/W - Network O - Optional OACSU - Off-Air-Call-Set-Up OD - Optional for operators to implement for their aim O&M - Operations & Maintenance OCB - Outgoing Calls Barred OMC - Operations & Maintenance Centre OS - Operating System OSI - Open System Interconnection OSI RM - OSI Reference Model PAD - Packet Assembly/Disassembly facility PCH - Paging CHannel PD - Public Data PDN - Public Data Networks PH - PHysical (layer) PI - Persentation Indicator PIN - Personal Identification Number PLMN - Public Land Mobile Network PLMN PERMITTED - PLM Permitted for handover purposes PPE - Primative Procedure Entity Ps - Location Probability PSPDN - Public Switched Public Data Network PSTN - Public Switched Telephone Network QA - Q (interface) - Adaptatot QAF - Q - Adaptor Function QOS - Quality Of Service R - Value of Reduction of the MS Transmitted RF Power relative to the maximum allowed output of the highest power class of MS (A) RA - RAndom mode request information field RAB - Random Access Burst RACH - Random Access CHannel RADIO-LINK-TIMEOUT - The timeout period for radio link failure RAND - RANdom Number (authentication) REC - RECommendiation REL - RELease REQ - REQuest RES - RESponse (authentication) RFC - Radio Frequency Channel RFCH - Radio Frequency CHannel RFN - Reduced TDMA Frame Number RLP - Radio Link Protocol RNTABLE - Table of 128 integers in the hopping sequence RSE - Radio System Entity RXLEV - Received Signal Level RXLEV-MIN - The minimum received signal level at a MS from an adjacent cell for handover into that cell to be permitted RXLEV-ACCESS-MIN - The minimum received signal level at a MS for access to a cell RXLEV-NCELL - Received signal level of neigbouring (adjacent) cell RXLEV-NCELL [1-N] - Received signal level in adjacent cell RXLEV-SERVING-CELL - The received signal level in the serving cell RXQUAL - Received Signal Quality RXQUAL-SERVING-CELL - Received signal quality of serving cell SABM - Set Asynchrous Balanced Mode SACCH - Slow Associated Control CHannel SACCH/C4 - Slow, SDCCH/4 Associated, Control CHannel SACCH/C8 - Slow, SDCCH/8 Associated, Control CHannel SACCH/T - Slow, TCH-Associated, Control CHannel SACCH/TF - Slow, TCH/F-Associated, Control CHannel SACCH/TH - Slow, TCH/H-Associated, Control CHannel SAPI - Service Access Point Indicator SB - Synchronization Burst SCCP - Signalling Connection Control Part SCH - Synchronization CHannel SCN - Sub-Channel Number SDCCH - Stand alone Dedicated Control CHannel SDCCH/4 - Stand-alone Dedicated Control CHannel/4 SDCCH/8 - Stand-alone Dedicated Control CHannel/8 SDL - Specification Description Language SE - Support Entity SEF - Support Entity Function SEG - Security Experts Group SI - Service Interworking SIM - Subscriber Identity Module SLTM - Signalling Link Test Message SN - Subscriber Number SP - Signalling Point SRES - Signalling RESponse (authentication) STP - Signalling Transfert-Point S/W - Software TA - Terminal Adaptor TAC - Type Approval Code TAF - Terminal Adaption Function TC - Transaction Capabilities TCAP - Transaction Capabilities Application Part TCH - Traffic CHannel TCH/F - A Full rate TCH TCH/H - A Half rate TCH TCH/FS - A Full rate Speech TCH TCH/HS - A Half rate Speech TCH TCH/F2.4 - A Full rate data TCH (<2.4kbit/s). TCH/F4.8 - A Full rate data TCH (4.8kbit/s). TCH/F9.6 - A Full rate data TCH (9.6kbit/s). TCH/H4.8 - A Half rate data TCH (4.8kbit/s). TCI - Transceiver Control Interface TE - Terminal Equipment TFA - TransFert Allowed TFP - TransFert Prohibited TMN - Telecommunications Management Network TMSI - Temporary Mobile Subscriber Identity TN - Timeslot Number TPS - Three Party Service TRX - Transceiver TS - Time Slot TSDI - Transceiver Speech & Data Interface TXPWR - TX power level in the MS-TXPWR-REQUEST UI - Unnumbered Information (Frame) UPD - UP to Date VAD - Voice Activity Detection VLR - Visited Location Register [VMSC - visited MSC, recommendation not to be used] VPLMN - Visited PLMN WS - Work Station ÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ ÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ Remember Where You Saw This Phile First ÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ ÄÄÄÄÄÄÄÄ[=] ARRESTED DEVELOPMENT +31.77.547477 The Netherlands [=]ÄÄÄÄÄÄÄ ÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ